circleموضوعات مرتبط با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
circleپربیننده‌ترین اخبار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
circleآخرین اخبار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یک وزارت‌ خانه‌ دولتی و یک نهاد مهم و کلیدی در ایران است که در سال 1390 از ادغام سه وزارت‌ رفاه و تأمین اجتماعی، کار و امور اجتماعی و تعاون به‌منظور افزایش کارایی و هماهنگی در اجرای سیاست‌های اجتماعی و اقتصادی تشکیل شد. این ادغام با هدف کوچک‌سازی دولت و بهبود خدمات به مردم صورت گرفت و از همان ابتدا با چالش‌های متعددی همچون بیکاری و بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی روبرو بوده است. در این مطلب قصد داریم تاریخچه‌ و وظایف وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی را با شما به اشتراک بگذاریم.

تاریخچه

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از ادغام سه وزارت‌خانه رفاه و تأمین اجتماعی، کار و امور اجتماعی و تعاون تشکیل شده است. این وزارت‌خانه با هدف افزایش هماهنگی و کارآمدی در اجرای سیاست‌های اجتماعی و اقتصادی کشور به فعالیت خود ادامه می‌دهد و وظایف متعددی در حوزه‌های مختلف از جمله تعاون، اشتغال، رفاه و تأمین اجتماعی دارد.

فعالیت تعاونی در ایران با تاسیس نخستین شرکت تعاونی در سال 1314 آغاز شد. پس از انقلاب 1357 با توجه به گرایش انقلابیان به فعالیت‌های تعاونی، قانون اساسی در اصول 43 و 44 به لزوم گسترش تعاونی‌ها اشاره کرد. مجلس شورای اسلامی قانون تعاون را در 13 شهریور 1370 تصویب کرد. بر اساس این قانون نخستین وزارت تعاون در کشور فعالیت خود را آغاز نمود. در حال حاضر این وزارت‌خانه ادغام شده است و دیگر به صورت مستقل فعالیتی ندارد.

دومین بخش از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مرتبط با بخش اشتغال است که در ابتدا تحت عنوان وزارت کار و امور اجتماعی به صورت مستقل فعال بود. این یکی از قدیمی‌ترین نهادهای دولتی ایران است که در آبان سال 1323 به‌عنوان اداره‌ کل کار در وزارت پیشه و هنر تاسیس شد. این اداره‌ کل به‌ منظور رسیدگی به اختلافات کارگری و کارفرمایی ایجاد شد و در سال 1325 با تصویب هیئت دولت، به وزارت کار و تبلیغات تبدیل شد. هدف و وظایف این وزارت ‌خانه دولتی شامل ایجاد مرجع بی‌طرف برای حل اختلافات کارگر و کارفرما، تمرکز امور مربوط به کار و مراقبت در تهیه و اجرای مقررات قانون کار و بیمه کارگران بود.

بخش سوم در این وزارت‌خانه عهده دار رسیدگی به قانون نظام جامع تأمین اجتماعی در ایران است. این قانون در اردیبهشت 1383 توسط مجلس ششم تصویب شد؛ اما معرفی وزیر و تشکیل وزارتخانه رفاه و تأمین اجتماعی به مجلس هفتم محول گردید. وزارت‌ مستقل رفاه و تامین اجتماعی در خرداد 1387 بانک نوآوران رفاه و تأمین اجتماعی را تأسیس کرد تا به نیازهای مالی بخش رفاه پاسخ داده شود.

فعالیت مستقل این سه وزارت تا سال 1390 ادامه یافت و سرانجام  با تصویب مجلس شورای اسلامی در 8 تیر 1390 و تأیید شورای نگهبان در 11 تیر همان سال، وزارت رفاه و تأمین اجتماعی، وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت تعاون ادغام شدند و یک وزارتخانه جدید و مستقل با عنوان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تشکیل و عبدالرضا‌ شیخ‌ الاسلامی به عنوان اولین وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی در ایران معرفی شد. ادغام با هدف اجرای طرح کوچک‌سازی دولت و افزایش کارآمدی در اجرای سیاست‌های اجتماعی و اقتصادی کشور انجام شد.

احساس نیاز به یک نهاد قدرتمند برای حمایت از حقوق نیروی کار، تنظیم قرارداد کاری و صیانت از روابط کار در کشور، موجب شد تا از ادغام این سه وزارتخانه به یک کانون قدرتمند برای تدوین و اجرای قوانین کار و یک حامی پیشرو در حفظ حقوق و حمایت از رفاه حال کارگران برسیم.

بخش تعاون به‌عنوان یکی از ارکان اقتصاد مقاومتی و توسعه پایدار، نیازمند حمایت و نظارت مستمر است. این وزارت‌خانه با تشویق و تسهیل تشکیل تعاونی‌ها به توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور کمک می‌کند.

علاوه بر این ارائه خدمات تأمین اجتماعی به اقشار مختلف جامعه، از جمله بازنشستگان، بیکاران و افراد نیازمند، یکی از وظایف حیاتی این وزارت‌خانه است. تضمین رفاه عمومی و تأمین معیشت کارگران از اهداف اصلی تشکیل این نهاد است.

هماهنگی بین بخش‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی و تدوین سیاست‌های کلان برای توسعه پایدار، نیازمند یک نهاد مرکزی است. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با هماهنگی بین نهادهای مختلف و تدوین سیاست‌های کلان، به توسعه پایدار کشور کمک می‌کند.

وظایف وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی

همانطور که پیش از این اشاره شد، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یک نهاد دولتی و فعال است که در سه حوزه اشتغال و امور اجتماعی، رفاه و تامین اجتماعی و تعاون مسئولیت‌های متعددی را برعهده دارد. این نهاد همچنین حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر جامعه را نیز عهده دار است.

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با هدف ارتقاء و توسعه همکاری‌ها و مشارکت‌های عمومی، تسهیل در امور تعاونی‌ها و بهبود شرایط کاری و اجتماعی، به اجرای قوانین و مقررات مرتبط می‌پردازد. همچنین این وزارتخانه در راستای سیاست‌های کلان اقتصادی و اجتماعی کشور، به تهیه و تنظیم طرح‌های اساسی و برنامه‌های اجرایی برای دستیابی به اهداف تعیین شده مشغول است و به عنوان نماینده دولت در مجامع بین‌المللی مرتبط با حوزه تعاون و رفاه اجتماعی فعالیت دارد.

سی مورد از مهم‌ترین وظایف وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی به شرح زیر است:

  1. اجرای قوانین و مقررات مربوط به بخش تعاونی و نظارت بر حسن اجرای آن‌
  2. تهیه و تنظیم آیین‌نامه‌های مرتبط با قانون تعاون و اساسنامه‌ها و آیین‌نامه‌های تعاونی‌ها
  3. هماهنگی حمایت‌ها، کمک‌ها، تسهیلات و امکانات دولتی و عمومی برای بخش تعاونی با همکاری دستگاه‌های اجرایی ذیربط
  4. تشویق، کمک و همکاری در تاسیس و گسترش تعاونی‌ها با جلب مشارکت عمومی مردم و شوراهای اسلامی کشوری
  5. ایجاد زمینه‌های همکاری و هماهنگی بین تعاونی‌ها، اتحادیه‌های تعاونی و بخش‌های اقتصادی دیگر
  6. کمک به فعالیت‌های تبلیغاتی، آموزشی، فرهنگی، فنی، علمی، تحقیقاتی و صنعتی برای بخش تعاون با همکاری اتحادیه‌های تعاونی
  7. ارائه خدمات حقوقی، مالی، حسابداری و حسابرسی و دیگر خدمات مورد نیاز به شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی
  8. نمایندگی دولت جمهوری اسلامی ایران در مجامع بین‌المللی تعاون
  9. انجام معاملات لازم و ارائه خدمات مورد نیاز بخش تعاونی
  10. اجرای برنامه‌های ترویج و آموزش تعاون برای تفهیم و تعمیم روش‌ها و برنامه‌های مختلف تعاونی و انتشار کتب و نشریات مورد نیاز
  11. راهنمایی مسئولان تعاونی‌ها در امور حقوقی، مالی، اداری و هدایت آن‌ها برای استفاده از روش‌ها و سیستم‌های بهتر
  12. انجام تحقیقات آماری و اطلاعاتی درباره فعالیت تعاونی‌ها برای شناخت نارسایی‌ها، نیازها و توانایی‌های آن‌ها و استفاده در برنامه‌ریزی‌های مربوط
  13. ایجاد هماهنگی در اعمال کمک‌های فنی، اداری و مالی و غیره توسط دستگاه‌های ذیربط برای اداره صحیح تعاونی‌ها
  14. ایجاد تسهیلات لازم برای توسعه فعالیت تعاونی‌ها در امور تولیدی
  15. فراهم آوردن موجبات صدور تولیدات تعاونی‌ها
  16. تهیه و تنظیم طرح‌های اساسی برای تحقق اهداف مندرج در اصول 43 و 44 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
  17. اعلام تخلفات در اداره امور شرکت‌ها یا اتحادیه‌های تعاونی به دادگاه و انتصاب افراد موقت برای تشکیل مجمع عمومی و انتخاب هیئت مدیره جدید در صورت لزوم
  18. جلوگیری از فعالیت اشخاص حقیقی یا حقوقی با سوءاستفاده از نام یا عنوان تعاونی
  19. فراهم آوردن تسهیلات لازم برای دستیابی تعاونی‌ها به مواد اولیه و کالاهای مورد نیاز
  20. تشکیل تعاونی در بخش کشاورزی
  21. سیاست‌گذاری، تعیین خط مشی و برنامه‌ریزی برای توسعه و رشد بخش تعاون در حدود مقررات و اختیارات
  22. فراهم آوردن تسهیلات لازم برای تهیه طرح، ایجاد، توسعه، بازسازی و نوسازی واحدهای تعاونی و نظارت بر امور آن‌ها
  23. تامین شرایط و فراهم آوردن امکانات برای سرمایه‌گذاری بخش تعاونی جهت ایجاد تعاونی‌ها با اولویت تعاونی‌های تولیدی
  24. تنظیم برنامه و تعیین نحوه کمک‌های اعتباری از طریق بانک‌ها و مؤسسات اعتباری و کمک‌های دولتی به تعاونی‌ها
  25. مشارکت، ایجاد، توسعه و بهره‌برداری و سرمایه‌گذاری در تعاونی‌ها و انتقال یا واگذاری و فروش سهام دولت در واحدهای تولیدی و توزیعی به بخش تعاونی
  26. عضویت در شورای اقتصاد، شورای عالی صنایع، شورای پول و اعتبار، مجمع عمومی بانک‌ها، شورای عالی معادن و کمیسیون‌های مربوط به صادرات و واردات کشور و سایر مجامع با نظر هیئت دولت
  27. مشارکت در تهیه و تدوین مقررات صادرات و واردات کشور
  28. همکاری با موسسات علمی، فنی و اقتصادی بین‌المللی و عضویت و شرکت در سازمان‌ها، شوراها و مجامع بین‌المللی مربوط به امور تعاونی‌ها
  29. صدور مجوزهای موضوع بند 4 ماده 51
  30. سلب مزایا از تعاونی‌هایی که برخلاف قانون و مقررات بخش تعاونی عمل کرده یا برخلاف اساسنامه مصوب اقداماتی نموده‌اند. 

با برشمردن این وظایف دریافتیم که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با مسئولیت گسترده و متنوع در سه حوزه، نقش حیاتی و مهمی را در توسعه اجتماعی و اقتصادی ایران ایفا می‌کند. حمایت از حقوق کارگران، توسعه بخش تعاون، تأمین اجتماعی و رفاه عمومی، آموزش و ارتقاء مهارت‌ها و هماهنگی و سیاست‌گذاری کلان از جمله وظایف کلیدی این وزارت‌خانه است. وجود چنین نهادی در هر دوران برای تضمین حقوق کارگران، توسعه اقتصادی و اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی مردم ضروری است.