دینار واحد پول عراق است که البته از هر نظر با دینار کویت، اردن، صربستان، الجزایر، تونس، بحرین، سودان، لیبی و مقدونیه تفاوت دارد. برای اینکه مانع از کج فهمی شویم واحد پول این کشور را با نام کامل آن، یعنی دینار عراق معرفی میکنیم. این واحد پولی در سال 1931 وارد عراق شد تا به عنوان ارز رسمی کشور جایگزینی برای یکای روپیه هند در عراق باشد. از آن زمان تاکنون دینار عراق به عنوان ارز رسمی این کشور توسط بانک مرکزی عراق ارائه و به بازار عرضه میگردد.
در ادامه این مطلب قرار است به معرفی دینار عراق، تاریخچه آن و بررسی انواع اسکناس و سکههای دینار عراقی بپردازیم.
دینار (Dinar) عراق واحد پول کشور عراق است. نام این واحد پول در اصل از کلمه دیناریوس استخراج شده که به معنای ده تایی است. در تاریخچه شکلگیری یکای پول دینار اینطور نقل شده است که هر دینار نزد اعراب ده درهم محاسبه میشد و به همین دلیل بود که نام دینار را از واژه رومی دیناریوس به معنای ده تایی استخراج کردند!
از آنجایی که هر واحد پول نمادی برای معرفی دارد، نماد به کار گرفته شده برای نشان دادن هر دینار عراق IQD است. جالب است بدانید که تمام کشورهایی که دینار را به عنوان یکای پول رسمی خود میشناسند نماد مختص به خود را برای معرفی پول کشورشان در نظر گرفتهاند. یعنی نماد دینار هیچ دو کشوری شبیه به یکدیگر نیست. اگر جایی نماد IQD را دیدید میتوانید با قطعیت آن را نماد دینار عراق بدانید.
واحد پول عراق، دینار است که با علامت اختصاری DA نشان داده میشود. دینار این کشور توسط بانک مرکزی عراق ارائه و توزیع میگردد. بدنیست اضافه کنیم که گردش دینار عراق در بازار از سال 1931 آغاز شده و از آن زمان تاکنون انواع مختلفی از آن مورد استفاده قرار گرفته است. در آخرین بازبینی، دولت ائتلاف موقت با کمک شرکت دی لا رو، اسکناس و سکههای جدیدی از دینار عراق را با استفاده از آخرین فناوری ضد جعل چاپ و ضرب کرد.
به طور خلاصه دینار عراق واحد پول کشور عراق است که تا سال 1990 به 1000 فلس تقسیم میشد. پس از آن با بالا رفتن تورم در کشور استفاده از واحد فلس منسوخ شد. فلس کوچکترین واحد اندازهگیری دینار عراق بود که هر 1000 واحد از آن با یک دینار عراق برابری داشت.
شکل گیری واحد پول دینار عراق در این کشور به سال 1932 برمیگردد. زمانی که عراق در طول جنگ جهانی اول به اشغال بریتانیا درآمد روپیه هند به عنوان واحد پول رسمی عراق اعلام شد. در 1 آوریل 1932، دینار عراق جایگزین روپیه شد و با نرخ 11 روپیه در ازای هر دینار مبادله میشد. دینار عراق تا سال 1959 به نسبت پوند استرلینگ ارزش گذاری میشد؛ سالها گذشت تا ارزش هر دینار عراق معادل دلار آمریکا تعیین شود.
تا پیش از سال 1990 چاپ اسکناسهای دینار عراق با شرکت دی لا رو بود پس شروع جنگ خلیج فارس و تحریمهای سازمان ملل علیه عراق، دیگر شرایط سفارش به دی لا رو برای کشور عراق مهیا نبود، بنابراین اسکناس های دینار عراقی از این تاریخ به بعد در دو دسته با دو نام مختلف عرضه میشدند. اسکناسهای چاپ شده قبل از سال 1990 به اسکناسهای سوئیسی معروف شد و اسکناسهای جدید که با یادداشت و امضای صدام حسین طراحی شده بود اسکناس صدام نام گرفت.
پس از سال 2003 با سرنگونی رژیم بعث، دینار عراق مجددا برای چاپ به شرکت دی لا رو سفارش شد و تصویر صدام حسین بر روی اسکناسها با تصویری از ابن هیثم و تصاویر دیگر جایگزین شد. بعدها اسکناسهای جدید دینار عراق به رسم الخطی از زبان کردی مزین شد و تاکنون این آخرین تغییریست که بر روی اسکناسهای عراقی اعمال شده است.
انواع مختلفی از اسکناس دینار عراق به روشهای مختلف برای معاملات مالی و داد و ستد روزانه بین مردم رد و بدل میشود. اسکناسهای رایج دینار در کشور عراق عبارتند از: اسکناس ربع دینار، اسکناس نیم دینار، یک دینار، پنج دینار، ده دینار، بیست و پنج دینار، پنجاه دینار، صد، 250، 500، و 1000، 10000، و پنجاه هزار دینار. در ادامه این بخش به معرفی انواع اسکناسهای رایج دینار در کشور عراق پرداختهایم.
اسکناسهای 1/4 دیناری با رنگ سبز شناخته میشوند. این اسکناسها در سری سوئیتی در روی اسکناس تصویری از سیلو بصره و در پشت اسکناس تصویری از نخل را به نمایش میگذاشتند. این اسکناس عراقی در چاپ سری صدام با تصویری از نخل در رو و تصویری از دروازه شهر بغداد در پشت اسکناس تغییر پیدا کرد.
اسکناسهای 1/2 دیناری با رنگ بنفش/قهوهای شناخته میشوند. این اسکناسها در سری سوئیسی و سری صدام در روی اسکناس تصویری از ستاره یاب و در پشت اسکناس تصویری از مسجد جامع سامرا و مناره مسجد را به نمایش میگذارند. در چاپ سری صدام این اسکناس عراقی، کمی تغییر در رنگ و طراحی مناره مسجد دیده میشود اما این تغییر چندان فاحش نیست.
اسکناسهای 1 دیناری سوئیسی با رنگ سبز آبی شناخته میشوند. این اسکناسها در رو تصویری از سکه طلای دینار و در پشت اسکناس تصویری از مدرسه مستنصریه را به نمایش گذاشتهاند. این اسکناس عراقی در چاپ سری صدام به لحاظ تصویرگری تغییری نکرد اما رنگ آن به ترکیبی از صورتی و سبز تغییر یافت.
اسکناسهای 5 دیناری با ترکیبی از سه رنگ قهوهای، بنفش و نیلی شناخته میشوند. این اسکناسها در سری سوئیسی در روی اسکناس تصویری از آبشار گلی علی بیگ و در پشت اسکناس تصویری از دژ اخیضر را به نمایش گذاشتهاند. در چاپ سری صدام، تصویری از صدام جایگزین تصویر آبشار گلی علی بیگ و تصویر یادمان سرباز گمنام، حمورابی به همراه ایزد خورشید شمش جایگزین تصویر دژ اخیضر شد.
با سقوط رژیم بعث اسکناس 5 دیناری با تصویر صدام از بازار جمع شد و اسکناس سوئیسی با همان طراحی سابق جای اسکناس 5 دیناری صدام را گرفت.
اسکناسهای 10 دیناری با رنگ ارغوانی شناخته میشوند. این اسکناسها در سری سوئیسی در روی اسکناس تصویری از ابن هیثم و در پشت اسکناس تصویری از مسجد جامع نوری را به نمایش گذاشتهاند. در چاپ سری صدام، رنگ این اسکناس به سبزآبی تغییر کرد و تصویری از صدام و دروازه ایشتار جایگزین تصویر ابن هیثم شد. همچنین تصویر مسجد نوری در پشت اسکناس هم با تصویری از گاو بالدار آشوری جایگزین شد.
با سقوط رژیم بعث اسکناس 10 دیناری با تصویر صدام از بازار جمع شد و اسکناس سوئیسی با همان طراحی سابق جای اسکناس 10 دیناری صدام را گرفت.
اسکناسهای 100 دیناری عراق با رنگ آبی شناخته میشوند. اسکناس 100 دیناری در سری سوئیسی طراحی نشد اما در سری صدام، از این اسکناس سه مرتبه در سالهای 1991، 1994 و 2002 طراحی و چاپ شد. در آخرین سری چاپ این اسکناس تصویری از صدام بر روی آن و در پشت اسکناس تصویری از شهر بغداد طراحی شده است.
بعد از معرفی انواع اسکناس رایج دینار عراق نوبت به معرفی سکهها میرسد. تا زمان پادشاهی عراق تصویر روی سکههای دینار تصویری از پادشاهان وقت عراق بود اما پس از سرنگونی حکومت پادشاهی در عراق، تصویر پادشاهان بر روی سکه با تصویری از خورشید جایگزین شد.
البته در سال 1968 تصویری از سه نخل جای نگاره خورشید را بر روی سکههای دینار عراقی گرفت. پس از شروع جنگ خلیج فارس و اعمال تحریمها علیه عراق، با افزایش تورم در کشور عراق، سکههای دینار از ارزش افتادند به همین دلیل دولت وقت عراق ضرب سکه در کشور را متوقف ساخت.
پس از سرنگونی رژیم بعث سکه مجدد به بازار عراق بازگشت اما دیگر نتوانست آن ارزش و محبوبیت سابق را میان مردم بدست آورد. با این وجود ضرب سکه متوقف نشده است و در حال حاضر سه سکه 25 دیناری، 50 دیناری و 100 دیناری به طور رایج در بازار عراق مورد استفاده قرار میگیرد.
سکه 25 دیناری عراق از فلز فولاد با روکش مس ساخته شده است. قطر این سکه 17 میلیمتر است و روی آن عبارت بانک مرکزی عراق و 25 دینار ضرب شده است. همچنین در پشت سکه نقشه کلی کشور عراق دیده میشود.
سکه 50 دیناری عراق از فلز فولاد با روکش برنج ساخته شده است. قطر این سکه 22 میلیمتر است و روی آن عبارت بانک مرکزی عراق و 50 دینار ضرب شده است. همچنین در پشت سکه نقشه کلی کشور عراق دیده میشود.
سکه 100 دیناری عراق از فلز فولاد با روکش زنگ نزن ساخته شده است. قطر این سکه حدود 22 میلیمتر است و روی آن عبارت بانک مرکزی عراق و بها سکه ضرب شده است. همچنین مانند دو سکه دیگر در پشت سکه 100 دیناری هم نقشه کلی کشور عراق دیده میشود.
در مقاله واحد پول عراق را از نقطه نظرهای مختلفی مورد بررسی قرار دادیم. از آنجایی که ایران و عراق شرکای اصلی تجاری یکدیگر هستند این ارز نیز ارز نسبتا مهمی برای کشور ما به شمار میرود. همچنین مردم ایران نیز به دلایل مختلفی مانند کار یا سفر و از همه مهمتر با هدف زیارت به کشور عراق رفت و آمد دارند؛ به همین دلیل ممکن است به خرید ارز رایج این کشور نیاز پیدا کنند.
اگر به جمعآوری اطلاعات پیرامون بازار ارز جهانی علاقمندید و یا به هر دلیلی مسافر کشور عراق هستید؛ میتوانید از مطلب نگارش شده برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ارز رایج کشور عراق، انواع اسکناس دینار در عراق و انواع سکههای رایج این کشور کمک بگیرید. همچنین با بررسی تصاویر اسکناسها و به یاد سپاری آنها از بروز هرگونه خطای احتمالی در زمان خرید دینار عراق جلوگیری کنید.