موضوعات مرتبط با باشگاه فوتبال تراکتورباشگاه تراکتور آذربایجان با نام پیشین تراکتورسازی تبریز یک باشگاه حرفه‌ای در عرصه فوتبال ایران است. این باشگاه پس از اینکه توسط محمدرضا زنوزی مطلق خریداری شد نام آن از تراکتورسازی تبریز به باشگاه فرهنگی، ورزشی و اقتصادی تراکتور آذربایجان تغییر کرد. تیم باشگاه تراکتور هم‌اکنون در لیست تیم‌های لیگ برتر خلیج فارس ایران حضور دارد.
از مهم‌ترین افتخارات باشگاه فوتبال تراکتور می‌توان به دو مقام قهرمانی در جام حذفی فوتبال ایران، سه مقام نایب قهرمانی لیگ، یک مقام نایب قهرمانی سوپر جام و سه مقام نایب قهرمانی جام حذفی اشاره کرد. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با تاریخچه باشگاه تراکتور، عملکرد آن در این سال‌ها و بهترین بازیکنان و مربیان آن در طول سال‌های فعالیتش آشنا کنیم. اگر به عرصه فوتبال علاقمندید در ادامه این مطلب همراه ما باشید.
تیم فوتبال تراکتورسازی تبریز در سال 1349 توسط کارخانه تراکتورسازی تبریز تاسیس شد. این تیم تا سال 1380 در لیگ برتر فوتبال ایران حضور داشت، اما در آن سال به دسته‌ی پایین‌تر، یعنی لیگ دسته یک سقوط کرد و پس از 8 سال، در سال 1388 دوباره به لیگ برتر بازگشت. هرچند تراکتور آذربایجان فقط یک باشگاه ورزشی است، اما امروزه برای برخی طرفدارانش جذابیتی بیشتر از این دارد و به یک جنبش ملی‌گرایانه برای هواداران تبدیل شده است.
این تیم به طرفداران پرشورش شهرت دارد. هوادارانی که در تمام بازی‌های خانگی و بیرون از خانه برای حمایت از تیم محبوبشان حاضر می‌شوند. آن‌ها توانستند با حضور پرشور خود رکورد پرتماشاگرترین تیم لیگ برتر ایران را در بازی مقابل فجر سپاسی برای تراکتور تبریز به ارمغان بیاورند. بر اساس گفته‌های مدیر باشگاه تراکتور، این تیم در سال 1389 حدود 482 هزار هوادار رسمی داشت که این تعداد از هوادار، چندین برابر هواداران ثبت‌شده باشگاه رئال مادرید، یکی از پرطرفدارترین باشگاه‌های دنیا، بود.
در دهه 1360 به دلیل وقوع جنگ ایران و عراق، لیگ فوتبال ایران به طور موقت تعطیل شد و تنها جام‌های استانی برگزار می‌شدند. در این مدت، تیم تراکتور در لیگ فوتبال تبریز مشارکت داشت. تا فصل 1381-1380 تراکتور در سطح اول فوتبال ایران حضور داشت؛ اما در پایان فصل به دسته پایین سقوط کرد.
تراکتور پس از 8 سال تلاش برای صعود، در سال 1388 توانست به لیگ برتر فوتبال ایران بازگردد. پس از صعود به لیگ برتر، تراکتور روند رو به رشدی را تجربه کرد. در آن زمان تراکتور تحت مسئولیت سپاه عاشورا قرار گرفت و به دلیل تعلق به رده تیم‌های نظامی، قادر به جذب بازیکنان سرباز بود.
از سال 1354 تاکنون، تراکتور در اکثر رقابت‌های لیگ برتر ایران شرکت کرده است، اما هیچ زمان موفق به کسب مقام قهرمانی لیگ برتر ایران نشد. کسب مقام سوم لیگ برتر در سال 1372 توسط تیمی که تحت هدایت و مربیگری واسیلی گوجا بازی‌های درخشانی داشت، به عنوان بهترین نتیجه تراکتور در دهه‌های 60 و 70 ثبت شده است.
پس از صعود مجدد به لیگ برتر فوتبال ایران، تراکتور در سال 91 با مربیگری امیر قلعه‌نویی و سال‌های 92 و 93 با مربیگری تونی اولیویرا در آستانه رسیدن به قهرمانی لیگ برتر خلیج فارس بود، اما در نهایت در جایگاه نایب قهرمانی ایستاد.
تراکتور در طول سال‌های فعالیتش موفق شده است تا دو مرتبه به عنوان قهرمانی جام حذفی فوتبال ایران دست یابد. این باشگاه در اولین دوره جام حذفی، به مرحله فینال رسید، اما در بازی مقابل ملوان با نتیجه 4 بر 1 شکست خورد. در سال 1373 تراکتور برای دومین بار به فینال جام حذفی راه یافت و در دو بازی رفت و برگشت مقابل بهمن به زمین مسابقه رفت. در بازی رفت در تبریز، تراکتور با نتیجه 1 بر صفر بهمن را شکست داد، اما در بازی برگشت با نتیجه 2 بر صفر بازی را واگذار کرد و از رسیدن به مقام قهرمانی جا ماند.
تراکتور اولین قهرمانی مهم خود در مسابقات جام حذفی را در سال 1393 به دست آورد. دومین قهرمانی تراکتور نیز مربوط به مسابقات جام حذفی در فصل 1399-1398 بود. او توانست با رقم زدن نتیجه 3 بر 2 و شکست استقلال تهران به مقام قهرمانی جام حذفی دست یابد.
با اینکه باشگاه تراکتور در تبریز واقع شده است طرفداران این تیم در سراسر ایران به هواداری از تراکتور مشغولند، آن‌ها سعی می‌کنند تا با حضور خود در تمام بازی‌ها و به خصوص در بازی‌های خارج از خانه، به ویژه در تهران، برای حمایت از تیم خود در ورزشگاه حاضر شوند. رنگ پیراهن اصلی تراکتور از آغاز تاکنون قرمز است، و در پیراهن‌های دوم و سوم به ترتیب از رنگ‌های سفید و سیاه استفاده می‌شود.
باشگاه تراکتورسازی در سال 1349 شمسی (1970 میلادی) با همکاری کارخانه تراکتورسازی تبریز تاسیس شد. در حال حاضر، این باشگاه تحت نظارت سپاه عاشورا قرار دارد و 30% سهام آن به موسسه قرض الحسنه جوانان خیر منتقل شده است. همچنین، موسسه مهر ایرانیان وابسته به سپاه پاسداران و شرکت سایپا از دیگر سهامداران این باشگاه به حساب می‌آید.
در سال 1349، تراکتورسازی تبریز با زحمات ورزش دوستانی همچون مهندس رستگار و حسین اردبیلی، پا به عرصه فوتبال ایران نهاد. در فرایند تشکیل تیم تراکتورسازی تبریز، آقای رضا نحوی با همکاری سایر ورزشکاران، مسئولیت جذب فوتبالیست‌های برجسته را برعهده گرفتند.
در اولین ترکیب تیم تراکتورسازی تبریز، بازیکنانی همچون حسام گلزار، حمید علاف بنایی، یعقوب آباذری، رضا فروغی، صمد رسولی، داریوش حاج رشیدی، رحمان قرقیش، سید افصحی و دیگران حضور داشتند. این تیم در اولین سال حضور در مسابقات باشگاهی تبریز، مقام دوم را به خود اختصاص داد. در نتیجه نهایی این مسابقات تیم ماشین‌سازی به مقام اول و تراکتور به مقام دوم رسید.
آقای اسماعیل هاشمی اولین سرمربی رسمی باشگاه تراکتورسازی تبریز نقش بسزایی در شکل‌گیری تیم داشتند. در سال 1350، تیم تراکتور مقام اول تبریز را کسب کرد. در آن سال‌ها مرحوم صمد پور صمدی به عنوان سرپرست تیم و بیوک صباغ به عنوان مربی حمایت و هدایت تیم را عهده‌دار بودند.
تکرار قهرمانی در سال 1351 باعث شد محبوبیت این تیم نوپا چندین برابر شود. سکوهای استادیوم باغشمال (ورزشگاه تختی تبریز) در بازی‌های این تیم مملو از هوادارانی بود که به جهت حمایت از تراکتور به ورزشگاه می‌آمدند. در سال 1352 تیم تراکتورسازی تبریز بعد از قهرمانی در مسابقات منطقه‌ای کشور که در خانه برگزار شد، به مسابقات دسته اول کشور(جام تخت جمشید)راه یافت.
در سال 1353، تیم تراکتورسازی تبریز با مربیگری محمد بیاتی و سرپرستی صمد پورصمدی، برای اولین بار در مسابقات جام تخت جمشید شرکت کرد اما به دلیل تمرینات محدود و نوپا بودن تیم نتیجه نهایی چندان دلچسب نبود. تراکتور در پایان رقابت‌ها به عنوان یکی از تیم‌های بازنده به دسته دوم سقوط کرد.
در سال 1354 برای بار دیگر مسیر رسیدن به جام تخت جمشید هموار شد. در این مسابقات تیم تراکتور در میان 16 تیم در ردیف آخرین تیم یعنی ردیف شانزدهم قرار گرفت و برای دومین بار به دسته پایین سقوط کرد.
در سال 1356 تراکتور برای سومین بار در مسابقات جام تخت جمشید شرکت کرد و در پایان این رقابت در رتبه پنجمین ایستاد. این جایگاه به نسبت دو تجربه پیشین رضایت بخش بود. در این دوره، حسین فکری به عنوان مربی و بازیکنانی چون پرویز مظلومی، عباس کارگر و ابراهیم کیان طهماسبی به عنوان اعضای تیم حضور داشتند.
تیم تراکتور به رسم سال‌های گذشته در جام تخت جمشید 1357 نیز شرکت کرد اما با شروع انقلاب اسلامی، بازی‌ها به صورت نیمه تمام رها شدند. تا قبل از تعطیلی مسابقات به دلیل وقوع انقلاب، تیم تراکتور در رده نهم جدول قرار داشت.
در سال 1360 تیم تراکتورسازی تبریز به عنوان قهرمان دسته دوم تبریز معرفی شد و برای باری دیگر به دسته اول صعود کرد. در سال‌های 61 و 62 تراکتور موفقیت قابل توجهی را به کارنامه اضافه نکرد اما با پایان این دوره از مسابقات، تراکتور مجددا به دوران اوج خود بازگشت.
از سال 63 مجددا شاهد قهرمانی‌های باشگاه بودیم. تراکتور موفق شد تا در سال‌های 64 و 65 با کسب مقام‌های دوم و سوم جایگاهش را در جدول رده بندی حفظ کند.
در نهایت تراکتور آذربایجان موفق شد تا در سال 1365 با حمایت‌های بی‌دریغ مدیریت باشگاه و تلاش و یکدلی بازیکنان راهی لیگ قدس شود و به فینال مسابقات راه یابد.
واسیلی گوجا مربی فوتبال اهل رومانی بود که در دهه 70 در فوتبال ایران حضور داشت. او یکی از برترین مربیان باشگاه تراکتورسازی تبریز بود که توانست برای 7 فصل در طول سال‌های 1369 تا 1376 هدایت تیم را عهده دار باشد. او بار دیگر در سال 1382 به تراکتور بازگشت و 6 ماه دیگر سکان تیم را به دست گرفت.
واسیلی گوجا که تکنسین فنی کارخانه‌های تراکتورسازی رومانی بود در دهه 60 برای مشاوره و همکاری در زمینه تولید و مونتاژ به کارخانه تراکتورسازی تبریز معرفی شد. او که پیش زمینه فوتبالی داشت و سال‌ها در حوزه مربیگری فوتبال فعالیت کرده بود، پس از آشنایی با تیم فوتبال کارخانه تراکتورسازی، با اشتیاق فراوان برای هدایت تیم فوتبال تراکتور اعلام آمادگی کرد.
با توجه به سابقه درخشانی که گوجا در عرصه مربیگری داشت به سرعت از سوی سران باشگاه به عنوان سرمربی تیم تراکتور معرفی و جایگزین مهابادپور شد. واسیلی گوجا توانست در مدت کوتاهی تیم فوتبال تراکتور را به نتایج بسیار خوبی برساند و مورد حمایت طرفداران باشگاه قرار گیرد.
واسیلی گوجا با انجام کارهای بنیادین به تیم‌های پایه تراکتور توجهی ویژه داشت. با این اقدامات تحولاتی در تیم رقم خورد و مسیر پیش رو با موفقیت سپری شد. تراکتور توانست با هدایت گوجا در لیگ آزادگان 1371 رتبه اول را در گروه یک کسب کند. این تیم در آن روزها موفق شد تا بهترین نتیجه تاریخ تراکتور در لیگ را به دست آورد.
در سال 1373، تراکتور برای دومین بار با باخت مقابل بهمن، به مقام نایب قهرمانی در جام حذفی ایران دست یافت اما با رفتن بازیکنان کلیدی از تیم، باشگاه به دوران افت خود رسید. در این سال محمدحسین ضیایی، جایگزین واسیلی گوجا شد و به عنوان بازیکن-مربی به فعالیت در تیم ادامه داد.
در لیگ آزادگان 1379 بود که تراکتور پس از یک دوره درخشان برای باری دیگر سقوط به دسته پایین را تجربه کرد. تراکتور در رتبه بندی لیگ آزادگان در آخرین ردیف قرار گرفت و در سال 1380 به دستور فدراسیون فوتبال ایران در لیگ حرفه‌ای تازه تاسیس شرکت کرد.
در فصل 1381-1380 تراکتور باز هم مغلوب و شکست خورده در آخرین جایگاه ایستاد و به دسته پایین سقوط کرد. در این دوران رضا وطنخواه و محمود یاوری هدایت و مربیگری تیم را عهده‌دار بودند.
پس از افت باشگاه، تراکتور ناچار شد از سال 1380 تا سال 1387 برای هفت فصل پیاپی در لیگ دسته اول فوتبال ایران بازی کند. باشگاه در طول این هفت سال تنها یک مرتبه به مرحله صعود به جام خلیج فارس یا همان لیگ برتر فوتبال ایران رسید و در نهایت با شکست مقابل شیرین‌فراز کرمانشاه، فرصت صعود به این رده را از دست داد. ارنست میدندروپ، فرشاد پیوس و احد شیخ لاری در این دوران مربیگری تراکتور را بر عهده داشتند.
سرانجام، در فصل 1388-1387 با حمایت‌مالی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و مربیگری فراز کمالوند تراکتورسازی برای بار دیگر پس از یک دوره طولانی رکود به لیگ برتر خلیج فارس صعود کرد.
صعود به لیگ برتر مانند نوشدارویی در جان باشگاه اثر کرد و پس از این تراکتور موفق شد تا یک دوره درخشان را در فوتبال ایران سپری کند. روند رو به رشد باشگاه در طول فصل و حتی در دو فصل بعد نیز به وضوح قابل مشاهده بود.
تراکتور آذربایجان توانست در فصل‌های 1389-1388 و 1390-1389 به میانه جدول رتبه بندی صعود کند و پس از آن در سه فصل پیش رو به مقام نایب قهرمانی در لیگ برتر فوتبال ایران دست یابد. علاوه بر این، تراکتور توانست در سال‌های 93 و 99 عنوان قهرمانی جام حذفی ایران را ازآن خود کند. موفقیت تراکتور در سال 1399 را می‌توان برایندی از عملکرد اعضای تیم و مربیگری بی‌نقص ساکت الهامی دانست.
در حال حاضر، باشگاه تراکتور تبریز تحت مربیگری فرانسیسکو «پاکو» خمز مارتین، بازیکن سابق و مربی اهل اسپانیا است. مالک باشگاه محمدرضا زنوزی مطلق و مدیریت آن توسط هوشنگ نصیرزاده صورت می‌گیرد. این تیم در ترکیب کنونی خود بازیکنان با استعداد و باتجربه‌ای همچون شجاع خلیل زاده، مهدی شیری، محمد آقاجانپور، ریکاردو آلوز، عارف آغاسی، مهدی حسینی، رحمان جعفری، مهدی عبدی و گوستاوو واگنین را دارد.
در طول فصل‌های گذشته، تراکتور تجربه‌های موفقی کسب کرده ولی همچنان با شکست‌ها و چالش‌هایی نیز روبه‌رو بوده است که بر عملکرد کلی تیم تأثیر می‌گذارند. چالش‌های تراکتور همواره در مسیر پیشرفت و توسعه باشگاه تأثیرگذار بوده‌اند و باید با استراتژی‌های مناسب مدیریت شوند.
در تاریخ 1 تیر 1398 نام باشگاه تراکتورسازی تبریز به تراکتور آذربایجان تغییر کرد. به گفته صادقیان مدیرعامل این باشگاه سعی شده است تا با حذف پسوند گویش نام باشگاه برای مردم راحت‌تر باشد.
از زمان خریداری باشگاه تراکتور توسط محمدرضا زنوزی مطلق زمزمه‌هایی مبنی بر تغییر نام این باشگاه به گوش می‌رسید، از فروردین 1398 تلاش‌ها برای تغییر نام آغاز شد و نهایتا در تابستان 98 تغییر نام باشگاه تراکتور تبریز به رسمیت شناخته شد. این تغییر نام توسط فیفا و اداره کل ورزش و جوانان آذربایجان شرقی تایید شده است.
باشگاه تراکتور در لیگ برتر نوزدهم، با نام تراکتور آذربایجان به جای تراکتورسازی تبریز، در مسابقات حاضر شد. بد نیست اضافه کنیم که این باشگاه در میان هوادارانش به تراختور یا تیراختور هم معروف است.
