یورو در کنار دینار، دلار و پوند یکی از 10 ارز ارزشمند در جهان است. مردم ممکن است به دلایلی از جمله زندگی و سفر به کشورهای اروپایی، انجام تجارت و سرمایه گذاری در بازارهای ارز و دلایل مختلف دیگر نیاز به خرید یورو داشته باشند. حتی در حال حاضر نیز برخی افراد ترجیح میدهند با سرمایه گذاری وجه نقد و داراییهای خود در بازار ارز جهانی از ارزش پول خود محافظت کنند. در این موارد، یورو هم مانند دلار به عنوان یک گزینه با ثبات و مطمئن برای سرمایه گذاری توصیه میشود.
در ادامه این مطلب قرار است به معرفی واحد پول یورو، علامت یورو، تاریخچه و نحوه طراحی آن و دلایل اهمیت طراحی نماد یورو بپردازیم.
علامت یورو سالهاست که به عنوان یکی از مهمترین نمادهای ارزی در کل دنیا شناخته شده است. تمامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا سالهاست که از این نماد در معاملات تجاری و مالی خود استفاده میکنند. نماد یورو بیش از 20 سال قدمت دارد و برای نخستین بار با هدف ایجاد همبستگی اقتصادی، سیاسی و حفظ اتحاد توسط تعدادی از کشورهای اروپایی ابداع شد.
اکنون حدود 22 سال از معرفی رسمی نماد یورو و عرضه اسکناسها و سکههای یورو در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا میگذرد و حالا واحد پول یورو یکی از ارزشمندترین ارزها در بازار ارز جهانی است. درست در اول ژانویه سال 2002 بود که اسکناسهای رایج یورو در اختیار کشورهای اروپایی قرار گرفت و بعد از تاریخ 28 فوریه 2002 به عنوان ارز رایج کشورها، جایگزین ارز ملی 12 کشور آلمان، فرانسه، بلژیک، اتریش، اسپانیا، پرتغال، یونان، ایتالیا، ایرلند، لوکزامبورگ، هلند و فنلاند در اروپا شد.
نماد رسمی یورو از سال 2002 به طور قطعی شروع به کار کرد و با سرعت به تمامی کشورهای اروپایی رسید. از آن زمان تاکنون علامت یورو در 90 درصد کشورهای عضو اتحادیه اروپا به صورت گسترده و رسمی در تجارت، سیاست، تبلیغات و فرهنگ عمومی کشورها مورد استفاده قرار میگیرد.
در حال حاضر یورو (Euro) با نماد € و کد ایزو EUR یکای پول ۲۰ کشور از ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا است و به صورت کاملا رسمی در معاملات مالی و تجاری این کشورها به کار برده میشود.
یورو تنها یک نماد ارزی نیست. برای کشورهای اروپایی نماد رسمی یورو، نماد مهمی برای نشان دادن یکپارچگی و اتحاد اقتصادی و سیاسی میان کشورهاست. یورو پس از دلار آمریکا جایگاه دومین ارز پرمعامله جهان را به خود اختصاص داده است و همین حالا بیش از 350 میلیون نفر به صورت روزانه از این ارز برای معاملات مالی خود استفاده میکنند. شاید جالب باشد که بدانید ارز یورو با توجه به تاریخچهای که از خود به جای گذاشته اکنون به عنوان یک نماد فرهنگی و هویتی در منطقه یورو پذیرفته شده است.
ایده اولیه یورو در سال 1957 در معاهده رم شکل گرفت. زمانی که جامعه اقتصادی اروپا (EEC) برای نخستین بار تاسیس شد ایده ارائه یک واحد پول مشترک هم برای اولین بار میان کشورهای اروپایی به بحث گذاشته شد. این ایده در طول آن سالها تا معاهده ماستریخت در سال 1992 تنها به صورت یک بحث نیمه تمام رها شده بود. در سال 1992 کشورها برای پذیرش یورو معیارهایی تعیین کردند که از مهمترین آنها میتوان به تورم پایین، ثبات مالی دولت ها و نرخ ارز ثابت اشاره کرد.
شاید برایتان سوال باشد که طراحی یورو توسط چه شخص یا اشخاصی صورت گرفت؟ آرتور آیزنمنگر (Arthur Eizenmenger)، طراح، گرافیست و مدیر هنری بانک مرکزی اروپا (ECB) طراحی نماد یورو را برعهده گرفت. البته طراحی این نماد به تنهایی صورت نگرفته است؛ تیم طراح او که در بانک مرکزی اروپا مشغول به کار بودند نیز در طراحی و توسعه نماد یورو دست داشتند. همانطور که مشاهده میشود در طراحی این نماد از حروف یونانی یوروپ و E استفاده شده است.
از سال 1992 به بعد اجرای طرح یکپارچگی واحد پول در اتحادیه اروپا آغاز شد. این طرح کلی از همان ابتدا با هدف ایجاد یک واحد پول برای تسهیل تجارت و معاملات مالی در اروپا ارائه شد و مراتب مختلفی را شامل میشد. تحقیقات، بررسی های فنی و قانونی و تدوین سیاستهای مالی مهمترین بخشهای این طرح بودند.
نهایتا در سال 1996 اولین ایدهها برای طراحی اولیه یورو شکل گرفت و سرانجام در سال 1999 به کارگیری نماد یورو به عنوان نماد رسمی پول اتحادیه اروپا به عنوان تصمیمی رسمی و نهایی اتخاذ شد. 3 سال بعد یعنی در سال 2002 نماد پول یورو، به عنوان نماد رسمی ارز در اتحادیه اروپا وارد بازار شد.
در طراحی نماد رسمی یورو چندین اصل مهم در نظر گرفته شد. به عنوان مثال، تمرکز بر هویت محلی و فرهنگی کشور یکی از مهمترین اصولی بود که در طراحی نشان یورو مورد توجه قرار گرفت. زیرا اصل بر این است که نماد ارزی هر کشوری توانایی منعکس کردن هویت و فرهنگ آن کشور را داشته باشد چرا که تنها از این طریق میتوان هویت و فرهنگ کشور را در ارتباط با سایر کشورها بازنمایی کرد.
همچنین در طراحی نماد پول باید به ساده بودن آن توجه داشت. نماد پول باید با حداقلترین جزئیات اجرا شود تا برای همگان جذاب و قابل تشخیص باشد. این یکی دیگر از اصول مورد توجه در طراحی نماد یورو بود.
موارد دیگر مانند رنگ، طراحی خطوط، اندازه و ابعاد نماد و ... نیز هریک به تنهایی تاثیرات قابل توجهی بر نتیجه نهایی دارند که فرایند طراحی نماد پول را سختتر میکنند. به طور کلی طراحی نماد پول یک فرآیند بسیار زمان بر است که به دقت بالایی احتیاج دارد و نیاز است تا برای اجرای آن از خلاقیت و ایده پردازی افراد کمک گرفته شود.
شاید برایتان سوال باشد که چرا طراحی نماد ارز یک کشور تا این اندازه حائز اهمیت است؟ نمادهای ارزی به عنوان نمادهای تصویری و ذهنی برای شناسایی سریع و آسان پول و انتقال ارزش آن مورد استفاده قرار میگیرند.
توجه به جزئیات طراحی نمادهای ارزی مانند علامت دلار، یورو، پوند و ... بسیار مهم است. این نمادها به راحتی قابل تشخیص هستند و با استفاده از آنها افراد به راحتی میتوانند نوع پولی که در دست دارند و همچنین ارزش آن پول را تشخیص دهند. همچنین طراحی هوشمندانه این نمادهای مالی برای ایجاد اعتماد و اطمینان در بازارهای مالی نیز ضروری است.
نمادهای پولی در درجه اول عنصر بسیار مهمی در شناخت پول و در درجات بعدی برای ایجاد اعتماد، بازاریابی و ارتباط با مصرف کنندگان و همچنین تأثیرگذاری فرهنگی و تاریخی بسیار اهمیت دارند. به همین دلیل هم طراحی این نمادها بسیار مهم است و با حساسیت بالایی صورت میگیرد. همین مسئله باعث شده است تا بسیاری از کشورها به طراحی و نوسازی نمادهای ارزی خود توجه ویژهای نشان دهند. در ادامه این بخش به بررسی چند مورد از مهمترین دلایل اهمیت طراحی نماد یورو پرداختهایم.
طراحی نماد یورو و استفاده از آن به عنوان نماد ارز رسمی اتحادیه اروپا یکی از بزرگترین اقدامات اتحادیه اروپا بود. از مهمترین اهداف اولیه در ایجاد یک واحد پولی مشترک میان کشورهای منطقه یورو برقراری ارتباط و همکاری بیشتر بین آنها، ایجاد بازار مشترک و استفاده حداکثری از منابع و فرصت های موجود در این بازار بود. از آنجایی که با چنین دید گستردهای به نماد یورو نگاه شده بود طراحی نماد یورو نیز بسیار اهمیت پیدا میکرد.
یکی دیگر از دلایل اهمیت طراحی نماد پولی کشورها افزایش امنیت و جلوگیری از هرگونه سو استفاده است. طراحی یک الگوی امنیتی برای واحد پول در افزایش امنیت پول و جلوگیری از کلاهبرداری و سوء استفاده از آن تاثیر دارد. طراحی اسکناس و استفاده از فناوری پیشرفته طراحی از ایجاد فرصت های جدیدی در جعل اسکناس جلوگیری میکند. اگر توجه کرده باشید برخی از ارزها دارای طرحهای امنیتی خاصی هستند که به راحتی از جعل آن توسط افراد غیرمجاز جلوگیری میکند.
دلیل دیگری که برای بیان میزان اهمیت طراحی نماد پول مطرح است، بررسی تاثیرگذاری طراحی نماد ارز بر رفتار مصرف کننده و تورم و ارزش پول است. طراحی مناسب نمادهای ارزی میتواند باعث افزایش اعتماد و اطمینان عمومی به پول ملی و در نتیجه کاهش تورم و نوسانات ارزش پول شود. به عنوان مثال در آمریکا نماد دلار به عنوان نماد قدرت و ثبات اقتصادی شناخته میشود و به همین دلیل بسیاری از کشورها در تعیین ارزش پول خود از نرخ دلار به عنوان یک واحد پولی بسیار ارزشمند و با ثبات استفاده میکنند.
طراحی نمادهای مالی نه تنها به عنوان یک ابزار اقتصادی، بلکه به عنوان یک عامل فرهنگی و شخصیتی نیز حائز اهمیت است. پول و نماد پول یک کشور در صورتی که با تاریخچهای همراه باشد میتواند به بخشی از نماد فرهنگی و هویتی آن کشور تبدیل شود. طراحی پول ملی از این جهت نیز حائز اهمیت است که میتواند به تنهایی بیانگر قدرت، ثبات و هویت ملی یک کشور باشد. بنابراین مهم است که نمادهای اقتصادی با توجه به فرهنگ، تاریخ و اهداف اقتصادی یک کشور به صورت خلاقانه و مؤثر طراحی شوند.
و اما آخرین دلیل مهمی که در طراحی نمادهای پولی مطرح میشود اهمیت نمادها در شناخت و تصویرسازی کشور در سطح جهانی است. به طور کلی طراحی نمادهای ارزی بسیار مهم است و میتواند به تنهایی عوامل مختلفی از جمله شناخت و شناسایی پول، تاثیرات تاریخی و فرهنگی، اعتماد سازی، بازاریابی در سطح جهانی، امنیت پول، رفتار مصرف کننده و ارزش پول را تحت تاثیر قرار دهد.
به همین دلیل بسیاری از کشورها هر چندوقت یکبار با ایجاد تغییراتی در طراحی اسکناسهای خود سعی بر ایجاد تغییرات بزرگتری در ارزش و اعتبار کشور خود در سطح جهانی دارند. همین اثرگذاری مهم نمادهای پولی در شناخت و تصویرسازی کشورها باعث شد تا کانادا در سال 2004 نماد ارز خود را از تصویر یک کارتخوان الکترونیکی به تصویری از شفق قطبی تغییر دهد. در حقیقت کانادا سعی داشت با این اقدام هویت ملی و انگیزههای طبیعی کشورش را در سطح جهانی منعکس سازد.