موضوعات مرتبط با امیر قلعه نوییامیر قلعه نویی بازیکن سابق فوتبال و تیم ملی و همچنین سرمربی سابق باشگاه استقلال و سرمربی فعلی تیم ملی ایران، 60 ساله، یکی از چهره‌های محبوب فوتبال ایران است. قلعه نویی فوتبال حرفهای را از اواخر دهه پنجاه در باشگاه راه آهن آغاز کرد و با تلاش و پشتکاری که در عرصه فوتبال داشت، توانست آینده درخشانی را به عنوان بازیکن و بعدها در زمینه مربیگری فوتبال برای خودش رقم بزند.
او موفق شد در سال‌هایی که به عنوان مربی فعالیت دارد با کسب 5 جام قهرمانی عنوان پرافتخارترین سرمربی تاریخ لیگ فوتبال ایران را ازآن خود کند. در ادامه این مطلب قصد داریم تا بیوگرافی کاملی از امیر قلعه نویی و سابقه فعالیت او به عنوان بازیکن و سرمربی فوتبال را با شما به اشتراک بگذاریم.
اردشیر قلعه نویی ملقب به امیر قلعه نویی متولد 1 آذر 1342 است. او اصالت نیشابوری دارد اما در محله نازی آباد تهران متولد شده است. اردشیر و بابک نام‌هایی بودند که پدر برای دو فرزند پسرش انتخاب کرد اما از کودکی اردشیر را با نام امیر صدا می‌زدند؛ به همین دلیل است که حالا کمتر کسی امیر قلعه نویی را با نام اردشیر می‌شناسد. پدرش راننده ماشین سنگین بود و او در خانواده‌ای پرجمعیت از قشر متوسط جامعه با 7 خواهر و برادر بزرگ‌تر به دنیا آمد؛. امیر در هفت سالگی پدرش را از دست داد و ناچارا از همان سنین کودکی برای کمک به معیشت خانواده وارد بازار کار شد.
در کودکی شاگرد قناد بود و بعدها به مدت ده سال مزرعه خانوادگی‌شان را اداره می‌کرد. امیر قلعه نویی هیچ زمان دست از آرزوی قلبی خود نکشید و از همان کودکی تا نوجوانی در کنار کار و کسب درآمد، فوتبال هم بازی می‌کرد. او فوتبال را از میدان انصاری نازی آباد شروع کرد و در سال 1355 برای نخستین بار پا به زمین چمن گذاشت تا فوتبال را کمی جدی‌تر در تیم جوانان افسر دنبال کند. او بعدها به تیم راه آهن تهران پیوست و این شروع عرصه فوتبال حرفهای برای امیر بود.
قلعه نویی در حال حاضر متاهل است و دو فرزند دارد. فرزند اول این خانواده دختری به نام خاتون و فرزند دوم پسری به نام محمدهوتن است. محمدهوتن قلعه نویی متولد سال 1375 است. او در سنین نوجوانی مانند پدر به فوتبال علاقه داشت اما پس از چند سال بازی تصمیم به خداحافظی از فوتبال گرفت و پا در عرصه تجارت گذاشت.
قد امیر قلعه نویی 165 سانتی متر است. او در طول سال‌هایی که بازیکن فوتبال بود در پست هافبک یا بازیکن میانی به زمین بازی می‌رفت. قلعه نویی از سال 1382 پا به عرصه مربیگری گذاشت و در حال حاضر سرمربی تیم ملی فوتبال ایران است. او همچنین در زمینه ساخت‌و‌ساز و پروژه‌های ساختمانی فعالیت دارد. علاوه بر این قلعه نویی صاحب یک رستوران در اکباتان، یک رستوران در ونک، یک مبل فروشی در خیابان ولی عصر و یک مجموعه استخر و سونای VIP در تهران است.
امیر قلعه نویی ورود به عرصه فوتبال حرفهای را در سال 1358 در تهران آغاز کرد. اردشیر لارودی و پرویز ابوطالب برای نخستین بار او را برای تیم‌های پایه‌ای راه‌آهن انتخاب کردند. قلعه نویی پس از حضور در باشگاه راه آهن تهران برای 1 فصل به همراه تیم جوانان راه آهن به زمین بازی رفت و توانست در طول این مدت استعداد بینظیرش در زمینه فوتبال را به خوبی به نمایش بگذارد.
قلعه نویی همچنین سابقه حضور در بازی‌های ملی فوتبال ایران را هم در کارنامه‌اش دارد. او نخستین بازی ملی خود را در سال 1365 مقابل تیم ملی چین انجام داد و پس از آن تا سال 1372 در ترکیب ملی قرار نگرفت. او از سال 1372 تا 1375 برای دومین بار به عضویت تیم ملی فوتبال ایران درآمد و موفق شد در 19 بازی ملی به زمین مسابقه برود.
امیر قلعه نویی در طول دورانی که به عنوان بازیکن به زمین چمن می‌رفت چندین بار مصدوم شد. مصدومیت این بازیکن در سال 1371 بسیار جدی بود و تکرار چنینی آسیبی در سال 1375 به خداحافظی امیر قلعه نویی از دنیای بازیکنی فوتبال منجر شد. تبعات آسیب شدید از ناحیه زانو حتی پس از پایان دوران بازیکنی هم با قلعه نویی همراه بود؛ تا جایی که چندین بار ناچار به انجام عمل جراحی شد.
در ادامه به بررسی مهم‌ترین تیم‌ها و باشگاه‌هایی که امیر قلعه نویی به عنوان بازیکن در آن‌ها حضور داشته است، می‌پردازیم.
باشگاه راه آهن تهران اولین تیم رسمی و حرفهای امیر قلعه نویی بود. او در اواخر دهه پنجاه به صلاحدید اردشیر لارودی و پرویز ابوطالب به تیم‌های پایه‌ای راه‌آهن راه یافت و پس از یکسال در فصل 1360-1359 توسط ناصر ابراهیمی به عضویت تیم بزرگسالان راه‌آهن درآمد. قلعه نویی زمانی که تنها 17 سال داشت در ترکیب بزرگسالان راه آهن به زمین بازی رفت و 3 گل در جام حذفی تهران به ثمر نشاند.
با رفتن ناصر ابراهیمی از تیم راه آهن به شاهین تهران در اسفند 1360، قلعه نویی نیز از تیم راه آهن تهران جدا شد و به شاهین پیوست.
قلعه نویی با بازی بینظیری که در راه آهن تهران از خود به نمایش گذاشت نشان داد که می‌تواند در جایگاه هافبک برای تیم ملی ایران به زمین برود. او نخستین بار در سال 1364 توسط ناصر ابراهیمی برای حضور در اردوی تیم ملی (ب) کشور معرفی شد. یک سال بعد، پرویز دهداری از امیر قلعه نویی برای پیوستن به تیم ملی ایران دعوت کرد و نخستین بازی ملی او در اردیبهشت 1365 مقابل تیم ملی چین رقم خورد.
او برای سومین بار در سال 1368 توسط علی پروین به اردوی تیم ملی دعوت شد اما به دلایلی از حضور در چند تورنمنت مهم بین‌المللی جا ماند. پس از این دوره برای باری دیگر در سال 1372 برای حضور در اردوهای ملی آماده شد و در ترکیب اصلی تیم ملی به زمین مسابقات رفت. امیر قلعه نویی تا پایان دوران بازیکنی در 20 بازی با پیراهن ملی به زمین رفت که 19 بازی آن پس از سن 29 سالگی او انجام شد.
امیر قلعه نویی پس از جدایی از راه آهن تهران به شاهین تهران منتقل شد. البته این انتقال به صلاحدید ناصر ابراهیمی و با درخواست او رقم خورد. زمانی که ابراهیمی به عنوان سرمربی تیم شاهین انتخاب شد امیر قلعه نویی را که تنها 18 سال داشت از تیم قبلی خود یعنی از راه آهن تهران به تیم جدیدش برد.
ناصر ابراهیمی در سال 1363 از تیم شاهین جدا شد؛ اما قلعه نویی برای 6 فصل پیاپی در ترکیب اصلی این تیم به زمین بازی رفت. نخستین تجربه کاپیتانی امیر قلعه نویی در شاهین تهران رقم خورد؛ در سال 1364 پس از جدا شدن دینورزاده کاپیتان اسبق شاهین از این تیم، قلعه نویی که تنها 22 سال داشت بازوبند کاپیتانی را دریافت کرد.
قلعه نویی در دوران حضور در شاهین، دو مرتبه به عنوان نایب قهرمانی باشگاه‌های تهران رسید. در سال 1364 در طول 11 هفته از لیگ باشگاه‌های تهران قلعه نویی و حمید درخشان هر کدام سه مرتبه به عنوان بازیکن هفته انتخاب شدند. در آن دوران نام او همیشه در کنار بازیکنانی چون ناصر حجازی، پرویز مظلومی و محمود پازوکی به عنوان یکی از بازیکنان موفق و برتر زمین شاهین برده می‌شد.
او تا اواسط لیگ 1366 در کنار تیم شاهین تهران ماند و پس از پیروزی 2 بر 0 شاهین مقابل پرسپولیس که با دو پاس گل امیر قلعه نویی اتفاق افتاد، شاهین را ترک کرد. او برای فصل 1367-1366 به تیم السد قطر پیوست.
امیر قلعه نویی پس از جدایی خود از شاهین تهران برای فصل 1367-1366 به تیم السد قطر پیوست. او تا پایان فصل برای این تیم بازی کرد و با پیشنهاد از سوی استقلال به تهران بازگشت. این بازیکن موفق شد تا در یک فصل حضورش در السد قطر عنوان قهرمانی لیگ و جام حذفی قطر را به کارنامه حرفهای خود اضافه کند.
در فصل بعدی السد قهرمان مسابقات جام باشگاه های آسیا شد اما از آنجایی که قلعه نویی پیش از بازی‌های نهایی از تیم السد جدا شده بود، قهرمانی باشگاه‌های آسیا در کارنامه‌اش ثبت نشد.
امیر قلعه نویی در سال 1367 به تهران بازگشت و به عنوان آخرین سابقه بازیکنی خود به عضویت تیم استقلال تهران درآمد. او تقریبا ده فصل پیاپی برای آبی پوشان پایتخت به زمین مسابقات رفت و در نهایت در سال 1376 درحالیکه هنوز پیراهن استقلال تهران را بر تن داشت به دلیل مصدومیت و آسیب جدی از دنیای بازیکنی فوتبال کناره گرفت.
قلعه نویی توانست در نخستین فصل حضور کاملش در تیم استقلال عنوان قهرمانی لیگ قدس را به کارنامه حرفهای خود اضافه کند. او در فصل 1370-1369 که دومین فصل حضورش در ترکیب اصلی تیم استقلال تهران بود، عنوان نایب قهرمانی لیگ باشگاه‌های تهران را کسب کرد و در فصل بعد همراه با تیم آبی پوشان به عنوان قهرمانی لیگ رسید.
امیر قلعه نویی به دلیل مصدومیت شدید از بازی در فصل 1372-1371 جا ماند؛ اما در پایان فصل به دلیل جدایی شاهرخ بیانی از استقلال، قلعه‌نویی بازوبند کاپیتانی تیم را دریافت کرد تا در چهار فصل باقی مانده از حضورش در استقلال، رهبری تیم را برعهده بگیرد. او به دلیل توانایی فوق‌العاده‌اش در رهبری تیم استقلال، هنوز هم از سوی هواداران و مطبوعات ایران با لقب ژنرال خطاب می‌شود.
قلعه نویی در دوران کاپیتانی توانست با استقلال به مقام قهرمانی سوپر جام تهران 1373 برسد. او همچنین هر دو گل پیروزی استقلال در بازی برگشت فینال جام حذفی 1375-1374 در مقابل برق شیراز را به ثمر رساند.
فصل 1376-1375 آخرین فصل حضور امیر قلعه نویی در استقلال بود؛ اما به دلیل مصدومیت و آسیب جدی در ناحیه زانو بخش زیادی از بازی‌ها و همچنین نیم فصل دوم لیگ را از دست داد و در انتهای فصل از دنیای بازیکنی فوتبال خداحافظی کرد.
امیر قلعه نویی پس مصدومیت شدید و خداحافظی از دنیای بازیکنی حدودا 4 سال استراحت کرد؛ اما همچنان به فعالیت در این عرصه پایبند ماند. او در سال 1379 دوره مربیگری را بصورت کوتاه در باشگاه بایر لورکوزن گذراند و سپس به عنوان نخستین تجربه مربیگری برای مدت کوتاهی به تیم کشاورز تهران پیوست و این شروع مسیر جدید قلعه نویی در عرصه فوتبال بود.
برق تهران، تیم استقلال اهواز و استقلال تهران به ترتیب سه باشگاه دیگری بودند که امیر قلعه نویی به عنوان سرمربی آن‌ها مشغول به فعالیت شد. در سال 1380 زمانی که 38 سال داشت به عنوان مربی به تیم برق تهران رفت و پس از آن در سال 1381 به عنوان سرمربی به استقلال اهواز پیوست.
در سال 1382 باشگاه استقلال تهران از قلعه نویی دعوت کرد تا به عنوان سرمربی جدید به باشگاه آبی پوشان پایتخت بپیوندد. پاسخ مثبت امیر قلعه نویی به این دعوت باعث شد تا برای 3 فصل پیاپی هدایت تیم استقلال تهران را برعهده بگیرد. او در سال 1385 از استقلال تهران جدا شد. قلعه نویی بار دیگر در سال 1391 به استقلال بازگشت و برای 4 فصل دیگر بر روی صندلی مربیگری این تیم نشست.
او همچنین تجربه مربیگری در تیم‌های مس کرمان، ذوب آهن اصفهان، تیم سپاهان اصفهان، تراکتور تبریز، گل گهر سیرجان و هدایت تیم ملی فوتبال ایران را نیز در کارنامه حرفهای مربیگری خود دارد. امیر قلعه نویی از سال 1401 تا کنون به عنوان سرمربی تیم ملی ایران هدایت تیم ملی فوتبال کشورمان را عهده‌دار است.
در ادامه به بررسی مهم‌ترین باشگاه هایی که امیر قلعه نویی به عنوان سرمربی در آن‌ها فعالیت داشته است، می‌پردازیم.
امیر قلعه نویی برای نخستین بار در 10 تیر 1382 به عنوان سرمربی جدید تیم استقلال تهران معرفی شد. او برای سه فصل پیاپی یعنی تا 27 تیر 1385 هدایت تیم را برعهده داشت و در این مدت برای 88 بازی به کنار زمین مسابقات استقلال رفت. 46 برد، 30 تساوی و 12 باخت نتیجه‌ای بود که قلعه نویی در مجموع این 88 بازی از هدایت تیم استقلال تهران رقم زد.
او برای دومین بار در 11 تیر 1387 مربیگری این تیم برعهده گرفت. تا 9 تیر 1388 برای 40 بازی در کنار تیم ماند و نتیجه 19 برد، 13 تساوی و 8 باخت را در کارنامه حرفهای خود به عنوان سرمربی ثبت کرد. پس از قهرمانی استقلال در لیگ برتر 1388-1387 اختلافات قلعه‌نویی با واعظ آشتیانی مدیرعامل استقلال، به جدایی او از این تیم منجر شد.
او در سال 1391، برای سومین بار به عنوان مربی به تیم استقلال تهران بازگشت و تا پایان فصل 1394-1393 در کنار تیم ماند. نتیجه آخرین دوران حضور قلعه نویی به عنوان مربی در تیم استقلال 56 برد، 31 تساوی و 27 باخت در جریان 114 بازی بود.
امیر قلعه نویی در کنار تیم استقلال در 5 دوره از مسابقات لیگ برتر فوتبال ایران حاضر شد و نتیجه این حضور سه قهرمانی، یک نایب قهرمانی و یک مقام سوم لیگ بود. او همچنین در فصل 1381-1380 و فصل 1387-1386 تیم را تا رسیدن به مقام قهرمانی جام حذفی هدایت کرد.
امیر قلعه نویی در دی ماه 1386 با قرار نیم فصل مربیگری تیم مس کرمان را برعهده گرفت. عملکرد قلعه نویی در مربیگری مس بسیار درخشان بود. او توانست تیمی را که در مرز سقوط قرار داشت، تا رتبه دهم جدول بالا بیاورد و در ردیفی بالاتر از استقلال تهران رتبه بندی کند. مس کرمان موفق شد در این نیم فصل به امتیاز 28 برسد. این عدد پس از ذوب‌آهن و پرسپولیس با امتیاز 29 بالاترین امتیاز کسب شده در این نیم فصل بود.
امیر قلعه نویی در 10 تیر 1396 به عنوان سرمربی جدید تیم ذوب آهن اصفهان معرفی شد. او تا اردیبهشت 1397 هدایت تیم را برعهده داشت و در این مدت هدایت تیم را برای 40 بازی برعهده گرفت. 19 برد، 12 مساوی و 9 باخت نتیجه‌ای بود که قلعه نویی در مجموع این 40 بازی از هدایت ذوب آهن اصفهان رقم زد.
عملکرد قلعه نویی در سپاهان اصفهان بسیار درخشان بود. او برای دو فصل 1389-1388 و 1390-1389 راهی سپاهان اصفهان شد و در مجموع 68 بازی با نتیجه 37 برد، 22 مساوی و 9 باخت تیم را برای رسیدن به مقام قهرمانی لیگ برتر فوتبال ایران هدایت کرد.
امیر قلعه نویی برای نخستین بار در 17 مرداد 1385 به عنوان سرمربی تیم ملی ایران جایگزین برانکو ایوانکوویچ شد. در این دوران تیم در اردوی آماده سازی برای اعزام به جام ملت‌های آسیا 2007 بود. قلعه نویی پس از برگزاری این مسابقات با پیروزی 8 بر 1 مقابل جامائیکا به عنوان بهترین نتیجه و با شکست 4 بر صفر مقابل مکزیک به عنوان بدترین نتیجه به خانه بازگشت.
او طی دوران مربیگری تیم ملی، در 17 بازی به کنار زمین مسابقات رفت و با رقم زدن 10 برد، 6 مساوی و یک باخت از مربیگری ملی کناره گرفت.
امیر قلعه نویی برای دومین بار در 21 اسفند 1401 برای مربیگری ملی معرفی شد و در این سال به عنوان قهرمانی نخستین دوره جام کافا رسید. او همچنین در سال 2023 قهرمانی مسابقات جام اردن و قهرمانی فوتبال آسیای مرکزی را برای تیم ملی رقم زد.
عملکرد قلعه نویی در تراکتورسازی تبریز هم مثال زدنی بود. او که در لیگ یازدهم در فصل 1391-1390 به عنوان سرمربی به باشگاه تراکتورسازی تبریز آمده بود توانست با رهبری و هدایت عالی تیم در پایان فصل به امتیاز 66 دست یابد و در مقام نایب قهرمانی لیگ بایستد. در پایان همین فصل بود که تراکتورسازی موفق شد برای نخستین بار سهمیه انتخابی جام باشگاه‌های آسیا را کسب کند.
قلعه نویی در مجموع هدایت تیم تراکتور تبریز برای 56 بازی برعهده گرفت. 29 برد، 17 مساوی و 10 باخت نتیجه‌ای بود که قلعه نویی در مجموع این 56 بازی از هدایت تراکتورسازی تبریز رقم زد.
در ادامه برای شما تمام افتخارات و جوایز تیمی امیر قلعه نویی به عنوان بازیکن فوتبال و سرمربی فوتبال را در دو جدول زیر قرار داده‌ایم:
|
تیم |
سال قهرمانی |
نام مسابقه |
|
منتخب تهران(الف) |
1384 |
قهرمان لیگ قدس |
|
السد قطر |
1367 |
قهرمان لیگ ستارگان قطر |
|
السد |
1367 |
قهرمان جام حذفی قطر |
|
استقلال تهران |
1369-1368 |
قهرمان لیگ فوتبال ایران نائب قهرمان جام باشگاه‌های تهران |
|
استقلال تهران |
1369 |
نائب قهرمان جام حذفی فوتبال ایران |
|
استقلال تهران |
1370 |
قهرمانی جام باشگاه های تهران |
|
استقلال تهران |
1371 |
نائب قهرمان لیگ آزادگان |
|
استقلال تهران |
1373 |
قهرمانی سوپر جام تهران نائب قهرمان لیگ آزادگان |
|
استقلال تهران |
1375-1374 |
قهرمانی جام حذفی فوتبال ایران |
|
استقلال تهران |
1992-1991 |
نائب قهرمان جام باشگاه‌های آسیا |
|
تیم ملی ایران |
1990 |
قهرمانی جام باشگاه‌های آسیا |
|
تیم ملی ایران |
1989 |
قهرمانی جام بوردولوی هندوستان |
|
تیم ملی ایران |
1989 |
قهرمانی جام میلز هندوستان |
|
تیم ملی ایران |
1990 |
قهرمانی جام استقلال قطر |
|
تیم ملی ایران |
1376 |
قهرمان جام خزر |
|
راه آهن تهران |
1361 |
نایب قهرمان جام حذفی فوتبال تهران |
|
شاهین تهران |
1365-1364 |
نایب قهرمان جام باشگاه‌های تهران |
|
نام باشگاه |
لیست مسابقات |
سال‌های قهرمانی |
|
تیم ملی فوتبال ایران |
جام ملت‌های آسیا 2023 |
مقام سوم |
|
تیم ملی فوتبال ایران |
فوتبال آسیای مرکزی 2023 |
قهرمانی |
|
تیم ملی فوتبال ایران |
مسابقات چهارجانبه اردن |
قهرمانی |
|
استقلال |
لیگ قهرمانان آسیا |
نائب قهرمان 2013 |
|
استقلال |
لیگ برتر فوتبال ایران |
قهرمانی 1385-1384، 1388-1387 1392-1391 نایب قهرمانی 1383-1382 |
|
استقلال |
جام حذفی فوتبال ایران |
قهرمانی 1381-1380 1387-1386 نایب قهرمان 1383-1382 |
|
سپاهان |
لیگ برتر فوتبال ایران |
قهرمانی 1389-1388 1390-1389 نائب قهرمان 1398-1397 |
|
تراکتور تبریز |
لیگ برتر فوتبال ایران |
نایب قهرمان 1391-1390 |
|
تراکتور تبریز |
جام حذفی فوتبال ایران |
نائب قهرمان 1396-1395 |
|
ذوب آهن اصفهان |
لیگ برتر فوتبال ایران |
نائب قهرمان 1397-1396 |
