اوکراین (Ukraine) کشوری است که در شرق اروپا و در مجاورت دریای سیاه و دریای آزوف واقع شده است. این کشور به عنوان دومین کشور بزرگ قاره اروپا بعد از روسیه شناخته میشود. بیشتر مساحت این کشور شامل دشتها و فلاتهای حاصلخیز، کوههای کارپات در غرب و شبه جزیره کریمه در منتهی الیه جنوب است. پایتخت این کشور شهر کییف است که تحت نظام حکومتی جمهوری اداره میشود. رئیس دولت رئیس جمهور و مقام بعدی نخست وزیر است. اوکراین یک سیستم اقتصادی مختلط دارد که در آن آزادی خصوصی محدودی همراه با برنامه ریزی اقتصادی متمرکز و مقررات دولتی وجود دارد.
زبان رسمی مردم اوکراین، اوکراینی است؛ البته اقلیت قابل توجه آن یعنی روسها به زبان روسی صحبت میکنند. دین رسمی کشور مسیحی است و واحد پول آن تحت عنوان گریونا نامگذاری میشود. جمعیت این کشور امروزه به بیش از 43 میلیون نفر میرسد.
از قرن 14 تا 18، بخشهایی از اوکراین توسط لیتوانی، لهستان و روسیه اداره میشد. پس از جنگ جهانی اول و انقلاب روسیه در سال 1917، بیشتر منطقه اوکراین به جمهوری اتحاد جماهیر شوروی تبدیل شد، اگرچه بخشهایی از غرب اوکراین بین لهستان، رومانی و چکسلواکی تقسیم شد. در سال 1991 اوکراین اعلام استقلال کرد. آشفتگیای که در دهه 1990 تجربه کرد، در تلاش برای اجرای اصلاحات اقتصادی و سیاسی در انتخابات ریاست جمهوری مورد مناقشه سال 2004 به اوج خود رسید.
در قرن هفتم قبل از میلاد، مردمی به نام سکاها در منطقه اوکراین فعلی زندگی میکردند. بعدها یونانیان در ساحل شمالی دریای سیاه مستقر شدند و در آنجا دولت شهرها را تأسیس کردند. اسلاوها در قرن پنجم و ششم پس از میلاد در اوکراین ساکن شدند. سپس در قرن نهم، وایکینگهای سوئدی در کنار رودخانهها به قلب اروپای شرقی رفتند. فاجعه در سال 1240 زمانی رخ داد که مغولها به رهبری باتو، نوه چنگیزخان، جنوب و شرق این کشور را فتح کردند.
در اواخر قرن هفدهم، لهستان بر غرب اوکراین تسلط یافت در حالی که روسیه بر شرق اوکراین تسلط داشت. در قرن نوزدهم، اوکراین کاملاً تحت کنترل روسیه بود. اما از اواسط قرن 19، ناسیونالیسم گسترش یافت. در سال 1918 در حالی که روسیه درگیر جنگ داخلی بود اوکراین برای مدت کوتاهی مستقل شد. با این حال، در سال 1921 روسها اوکراین را مجبور کردند که بخشی از اتحاد جماهیر شوروی شوند.
تا این که در اواخر قرن 19، ایالات متحده اوکراین را پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 به رسمیت شناخت. ایالات متحده به طور سنتی به دنبال ارتقای ثبات سیاسی و اقتصادی این کشور از زمان اعلام استقلال از روسیه بوده است. با این حال، روابط ایالات متحده با اوکراین به دلیل روابط تاریخی آن با روسیه پیچیده شده است.
اوکراین در بخش جنوب شرقی اروپا، در دشت اروپای شرقی واقع شده است. مساحت کل اوکراین 603628 کیلومتر مربع است که 5.7 درصد از خاک اروپا و 0.44 درصد مساحت جهان را تشکیل میدهد. این کشور از شمال با بلاروس، از غرب با لهستان، اسلواکی و مجارستان، از جنوب غربی با رومانی و مولداوی، از شرق و شمال شرق با روسیه مرز مشترک دارد. رودخانههای زیادی از اوکراین عبور میکنند که به دریای سیاه و دریای آزوف میریزند.
در اوکراین دو رشته کوه اصلی وجود دارد که شامل رشته کوههای کارپات در غرب و کوههای کریمه در جنوب است. بلندترین نقطه کوههای کارپات در این کشور، هوورلا با 2061 متر ارتفاع است. حداکثر ارتفاع کوههای کریمه نیز به 1545 متر میرسد. دشتهای حاصلخیز و زمینهای جلگه ای این کشور که استپ نامیده میشود، برای کشت محصولاتی مانند گندم ایده آل است به طوری که این کشور «سبد نان اروپا» نامیده میشود.
کییف، شهر اصلی و پایتخت اوکراین، بندری بر روی رودخانه دنیپر (Dnieper)، شهری با تاریخ کهن و افتخارآمیز است. این شهر در طول جنگ جهانی دوم به شدت آسیب دید، اما در اواسط دهه 1950 بازسازی شد و در نیمه دوم قرن بیستم از یک زندگی اقتصادی و فرهنگی به خوبی توسعه یافته برخوردار شد.
این شهر یک مرکز صنعتی مهم با طیف وسیعی از تولیدات است. کارخانهها در تمام بخشهای شهر، با تمرکز عمده در غرب مرکز شهر و در ساحل چپ دنیپر یافت میشوند.
اوکرائین در یک منطقه آب و هوایی معتدل واقع شده است که تحت تأثیر هوای نسبتاً گرم و مرطوب اقیانوس اطلس که اصطلاحا آب و هوای قارهای نامیده میشود، قرار دارد. ژانویه سردترین ماه سال با دمای روز معمولاً حدود 0 درجه سانتیگراد است، اما ماههای زمستان میتواند بسیار سردتر با دمای بسیار کمتر از صفر، یعنی حدود 20- درجه سانتیگراد یا بادهای سرد شمال شرقی کمتر و قویتر، به نام بورا باشد. از آنجایی که شهر اودسا در امتداد نصف النهار کشیده شده است، از آب و هوای مرطوب بیشتر بهره میبرد.
جولای گرم ترین ماه سال در اوکراین با میانگین دمای 24 درجه سانتی گراد است. بارندگی سالانه در حدود 400-600 میلی متر برآورد شده است، اما در مناطق داخلی کمتر است. به طور کلی، بهترین آب و هوا در ماههای می تا سپتامبر است، زمانی که روزها گرم و شبها خنک هستند.
اوکراین بهعنوان یکی از بزرگترین چهارراههای اروپا، دارای طیف متنوعی از زبانهای گفتاری است. بهطور دقیقتر، مردم اوکراین عمدتاً به زبانهای روسی و اوکراینی صحبت میکنند. البته زبان رسمی کشور اوکراینی است که تقریباً 55 درصد از مردم به آن صحبت میکنند. با این حال، تقریباً 75٪ از مردم زبان اوکراینی را ملی میدانند و مایلند به جای روسی از آن استفاده کنند. این زبان یک زبان اسلاوی است و در صورت تعهد به شکل نوشتاری از الفبای سیریلیک برای نگارش آن استفاده میشود. برای خارجیها ممکن است درک یا یادگیری زبان بسیار دشوار باشد.
زبان اوکراینی را میتوان به زبان هی اسلاو شرقی قدیم که در کییف روس استفاده میشد، نسبت داد. برجسته ترین مداخله سیاسی در استفاده از زبان در طول قرن نوزدهم و بیستم زمانی که روسیه امپراتوری این زبان را ممنوع کرد رخ داد. با این حال، این زبان به دلیل این که تعداد زیادی از مردم اوکراین که همچنان در بخشهای روستایی به آن صحبت میکردند، زنده ماند. این زبان حتی در دوران ممنوعیتها با موفقیت حفظ شد زیرا اوکراینیها همچنان از آهنگهای فولکلور و آثار شاعران بزرگ مانند «کوبزار» لذت میبردند.
اوکراین یک کشور سکولار با سطح بالایی از آزادی مذهبی است. طبق قانون اساسی این کشور، کلیسا و دولت از یکدیگر جدا هستند. با این حال بیش از 90 درصد از شهروندان فعال مذهبی مسیحی هستند. مسیحیت به عنوان دین ملی در سال 988 توسط شاهزاده ولدیمیر کبیر شناخته شد. از آن زمان سرزمین اوکراین به خاطر کلیساهای باشکوهش مشهور شده است. مهمترین زیارتگاههای ملی اوکراین، لاورای کیف پچرسک و کلیسای جامع سنت سوفیا هستند که در فهرست میراث جهانی یونسکو گنجانده شدهاند.
در اوکراین دین غالب مسیحیت ارتدوکس شرقی است (بیش از 88٪ جمعیت مذهبی) و حدود 15.8٪ از جمعیت مذهبی اوکراین کاتولیک هستند (بیشتر در غرب اوکراین). علاوه بر این، تخمین زده میشود که نزدیک به 500000 مسلمان و 400000 یهودی در اوکراین زندگی میکنند.
از آنجایی که این کشور خانه بیش از صد ملیت مختلف است، این موضوع چالشهای پیچیده و مهمی را به همراه دارد. تقسیمات قومی در اوکراین به دوره امپراتوری باز میگردد، زمانی که مرزهای منطقه ای به شدت توسط روسیه، اتریش-مجارستان و کشورهای مشترک المنافع لهستان-لیتوانی مورد مناقشه بود. جنوب شرقی اوکراین از لحاظ تاریخی دارای اقوام روس و اوکراینیهای روسیزبان بوده و دارای روابط فرهنگی و اقتصادی نزدیک با روسیه است. جامعه روسیه در اوکراین عمدتاً در کریمه ساکن هستند. امپراتوری روسیه در اواخر قرن هجدهم، مناطق عمدتاً خالی از سکنه استپی در خانات کریمه سابق را تصرف کرد و شروع به استعمار کرد.
تقریباً 77.5 درصد از جمعیت این کشور را قوم اوکراینی تشکیل میدهند. دومین گروه ملیت روسها هستند که 17.2 درصد از جمعیت را تشکیل میدهند. سایر ملیتهایی که به طور قابل توجهی در این کشور ساکن هستند، شامل رومانیاییها، بلاروسها، تاتارهای کریمه، بلغارها، مجارها، لهستانیها، یهودیان و ارمنیها هستند.
اوکراین یک سیستم اقتصادی مختلط دارد که در آن آزادی خصوصی محدودی همراه با برنامه ریزی اقتصادی متمرکز و مقررات دولتی وجود دارد.
کشاورزی یکی از مهمترین منابع تامین مالی در اوکراین را شامل میشود. این کشور یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات کشاورزی در جهان است و نقش مهمی در آن ایفا میکند. جالب است بدانید که بیش از 55 درصد از مساحت اوکراین زمین قابل کشت است و کشاورزی برای 14 درصد از جمعیت اوکرائین اشتغال ایجاد میکند. تولید غلات و سیب زمینی آن بالاترین میزان در اروپا است و در میان بزرگترین تولیدکنندگان چغندر قند و روغن آفتابگردان در جهان است.
اوکراین دارای منابع معدنی بسیار غنی و مکمل در وسعت بالا است. ذخایر غنی سنگ آهن واقع در مجاورت کریوی ریه، کرمنچوک، بیلوزرکا، ماریوپول و تنگه کرچ اساس صنعت بزرگ آهن و فولاد اوکراین را تشکیل میدهد.
تولید بخش بسیار مهمی از اقتصاد اوکراین از نظر بهره وری و درآمد به دست آمده است. محصولات تولیدی در کشور شامل فلزات آهنی، تجهیزات حمل و نقل و سایر انواع ماشین آلات سنگین، انواع مواد شیمیایی، محصولات غذایی و سایر کالاها است. صنایع سنگین این کشور کامیونها، سایر خودروها، لوکوموتیوهای راهآهن و واگنهای باری، کشتیهای دریایی، توربینهای بخار و گاز هیدروالکتریک و حرارتی و ژنراتورهای الکتریکی تولید میکنند. دهها کارخانه که عمدتاً در شهر خارکف، اودسا، لویو و خرسون یافت میشوند، طیف وسیعی از تجهیزات کشاورزی را نیز تولید میکنند.
اقتصاد اوکراین پس از حمله روسیه در سال 2022 بیش از 30 درصد از تولید ناخالص داخلی را از دست داده است. به گفته وزارت دارایی، این بزرگترین رکود اقتصادی است که این کشور از زمان استقلال در سال 1991 تجربه کرده است.
واحد پول اوکراین، گریونا است. این نام از کلمه "hryvnia" گرفته شده است که در زمان کیف روسیه به معنای تزئینی بود که در پشت گردن پوشیده میشد. در اوایل قرن هشتم و نهم، گریونیا به عنوان واحد وزن و شمارش هنگام معامله و پرداخت خراج استفاده میشد. بعداً، در دورههای مختلف تاریخی، کلمه "hryvnia" معانی مختلفی به دست آورد.
محبوبترین نرخ مبادله گریونا، نرخ UAH به USD است. اسکناسهای اوکراینی را با عیارهای 5، 10، 20، 50، 100، 200 و 500 پیدا خواهید کرد.
اوکراین چندین دهه رشد سریع جمعیت را بین سالهای 1950 و 1990 تجربه کرد، زمانی که جمعیت آن به بالاترین حد خود یعنی 51.46 میلیون نفر رسید.
از دهه 1990، جمعیت اوکراین به دلیل نرخ بالای مهاجرت، نرخ پایین تولد و نرخ بالای مرگ و میر در حال کاهش بوده است. نرخ زاد و ولد اوکراین 9.2 تولد در هر 1000 نفر است که در چند سال گذشته هر سال بیش از 2٪ کاهش یافته است و نرخ مرگ و میر آن 15.193 مرگ در هر 1000 نفر است. بسیاری از مردم کشور را ترک میکنند، زیرا اوکراین دومین کشور فقیر اروپا است، در شرق با روسیه درگیر است و در دام فساد قرار دارد.
جمعیت در حال حاضر با نرخ 0.59 درصد کاهش مییابد، این نرخ از سال 2015 هر سال افزایش یافته است. سازمان ملل تخمین میزند که اوکراین ممکن است تا سال 2050 نزدیک به یک پنجم جمعیت خود را از دست بدهد.
اوکراین یک جمهوری یکپارچه نخست وزیر و رئیس جمهور است: در این ساختار سیاسی، یک رئیس جمهور منتخب در کنار نخست وزیر و یک کابینه وجود دارد. قانون اساسی اوکراین که در سال 1996 به تصویب رسید، چارچوبی را برای حکومت این کشور تعریف میکند و مانند اکثر کشورهای دموکراتیک، آن را به قوه مقننه، مجریه و قضاییه تقسیم میکند.
در اوکراین، رئیس جمهور به عنوان رئیس دولت که مسئول سیاست خارجی است، خدمت میکند. رئیس جمهور همچنین فرمانده کل قوا و رئیس شورای امنیت ملی است. فرماندهی عالی نیروهای مسلح، مثلاً رئیس ستاد کل نیروهای مسلح را منصوب و عزل میکند. در اوکراین، رئیس جمهور با رأی مردم برای یک دوره پنج ساله و حداکثر دو دوره انتخاب میشود. از سال 1991، این کشور تاکنون شش سیاستمدار مختلف را در این سمت دیده است. پس از آخرین انتخابات سال 2019، ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهور اوکراین شد.